3 dec 20246 minuten om te lezen

The elf on the shelf: een betoverende kersttraditie voor jong en oud.

December is een maand vol betoverende magie. Buiten is het donker en koud, brrrrr. Maar binnen in de huizen is het warm en gezellig. Overal branden lichtjes en kan je kerstmuziek horen. We gaan naar kerstmarkten en zijn samen met vrienden en familie. Kortom een warme, gezellige periode vol magische momenten.

En daarbij mag deze kleine vriend zeker niet ontbreken: de scout elf van de Kerstman.

Maar hoe is deze traditie nu ontstaan?

The Elf on the Shelf, in het nederlands ‘Het Elfje op de Plank’, is een traditie die is overgewaaid uit Amerika. Het komt voort uit het kinderboek geschreven door Carol Aebersold en haar dochter Chanda Bell. Het boek werd voor het eerst gepubliceerd in 2005.

Het gaat over een elfje dat elke nacht naar de Noordpool vliegt tot bij de Kerstman. Daar brengt het elfje verslag uit over wat de kinderen allemaal doen en hoe ze zich daarbij gedragen. Het elfje vertelt leuke en mindere leuke dingen aan de Kerstman. Bij zonsopgang keert het elfje steeds terug naar zijn gezin en kiest een leuk, nieuw plekje uit in huis om te kunnen observeren.

En wat is er nu zo leuk aan?

Elke ochtend zit het Elfje op een andere plaats in huis. Dus elke ochtend mogen de kinderen op zoek gaan naar het elfje. Waar heeft het elfje zich vandaag weer verstopt? En denk erom, het elfje verstopt zich op de gekste plaatsen. Het kan echt overal zitten. Onder de zetel, op het toilet, in de kleerkast, tussen de potten en de pannen en... Je kan het zo gek niet bedenken.

En soms, heel soms, durft het elfje ook al eens ondeugend te zijn. Wie heeft er van de spaghetti gegeten? Wie heeft het toiletpapier vuil gemaakt? Wie heeft er deze nacht een tekening ingekleurd?

Kinderen vinden het hilarisch dat ook het elfje eens iets doet wat eigenlijk niet mag.

Het geloof in de magie en de dolle fratsen van het elfje dragen bij aan een positieve sfeer in huis en laten kinderen verwonderd zijn.

Zijn er regels?

Er zijn niet echt vaste regels. Maar om alles magisch te houden zijn er wel een aantal richtlijnen die we best in ere houden. Dat maakt alles nog specialer.

Als de kinderen het elfje aanraken verliezen ze hun magische krachten. Spreek dus goed af dat dit niet mag. Maar wat als ze het per ongeluk nu toch eens doen? Dan kan je kind een brief schrijven aan de Kerstman om uit te leggen hoe het kwam en om zich te excuseren. Kinderen die nog niet kunnen schrijven, kunnen een tekening maken. Daarna strooien ze wat kaneel naast het elfje. Kaneel is voor de elfjes een soort van vitamine en helpt hen om toch nog terug te kunnen keren naar de Noordpool. Eens ze daar zijn, zullen de dokters van de Kerstman het elfje controleren en terug genezen. Zo krijgt het weer magische krachten en kan het opnieuw tot bij jullie vliegen.
Het elfje praat en beweegt niet als de kinderen wakker zijn.
Overdag als de kinderen in huis zijn, dan praat het elfje niet. Kinderen mogen tegen het elfje praten en hun geheimen vertellen. Maar het elfje zal zelf niets zeggen.
Ook zal het elfje nooit bewegen als de kinderen erbij zijn. Ze zijn een meester in muisstil zitten. Hoe lang je er ook naar kijkt, je zal ze nooit zien bewegen.
Praten en bewegen doen ze 's nachts tijdens hun reis naar de Noordpool en als ze bij de Kerstman zijn. 's nachts durven ze soms gekke fratsen uit te halen. Leuk is om daar foto's van te nemen en dit te tonen aan de kinderen.
Het elfje blijft gedurende de hele kerstperiode
Op sommige plaatsen start het elfje al op 1 december. Maar vaak is het zo dat het elfje pas na Sinterklaas komt. En dan blijft het elfje de hele kerstperiode bij je thuis tot op Kerstmis. Daarna vertrekt het elfje terug naar de Noordpool. Daar blijft het een heel jaar lang bij de Kerstman. En volgend jaar komt het weer terug naar je huis om bij jou te blijven tot aan Kerstmis.
Het elfje observeert en rapporteert dan aan de Kerstman
Het elfje speelt als het ware de ogen van de Kerstman. Het kijkt wat de kinderen de hele dag doen en vliegt 's nachts terug naar de Kerstman om hierover verslag uit te brengen. Het is niet de bedoeling dat we het elfje gebruiken om negatief gedrag een halt toe te roepen. Het is eerder de bedoeling dat we positief gedrag gaan stimuleren en belonen. "Kijk eens, dat heb je goed gedaan! Dat zal het elfje ook aan de Kerstman vertellen." Zo zetten we kinderen aan tot positief gedrag.
Het elfje is grappig en soms een beetje ondeugend.
Het is leuk als het elfje op grappige plaatsen kan verstopt zitten. Dat is voor de kinderen dubbel zo leuk als ze er 's morgens naar op zoek gaan. Want dat is het eerste dat ze zullen doen als ze wakker zijn.
En dan ontdekken dat het elfje ook ondeugend kan zijn en al eens iets doet wat eigenlijk niet mag, is nog veel leuker. "Oei, de slinger hangt uit de kerstboom. Wie heeft dat nu gedaan?" of "Oooh, alle kussens liggen naast de zetel op de grond. Hoe zou dat nu komen?"
Laat als ouders jullie fantasie en creativiteit maar de vrije loop en bedenk gekke plaatsen en dolle fratsen.

Ook in de kleuterklas kan je het elfje gebruiken.

Breng het elfje mee naar de klas de eerste dag van het thema Kerstmis. Vertel wie het elfje is en bedenk samen met de kinderen een leuke naam. Maak ook de nodige afspraken met de kinderen zoals: we raken het elfje niet aan, het elfje beweegt niet als de kinderen in de klas zijn, het elfje praat niet als de kinderen in de klas zijn.

Elke ochtend zit het elfje verstopt in de klas. De kinderen gaan op zoek. Je kan er ook een aftelkalender aan koppelen tot aan de kerstvakantie. Hebben ze het elfje gevonden, dan mogen ze 1 elfje inkleuren op de aftelkalender. Hoeveel keer mag het elfje zich nog verstoppen tot aan de kerstvakantie?

Vertel er ook bij dat het elfje met jou mee gaat naar huis om daar nog wat op de juf te letten tijdens de kerstvakantie. En na Kerstmis vliegt het dan terug naar de Noordpool.

Er is ook leuke kledij. Het elfje kan dus af en toe eens wisselen van outfit. Wat dacht je van een mooi pyjama om de dag mee te beginnen.

De kinderen kunnen ook tekeningen en boodschappen maken voor de Kerstman. Het elfje neemt ze dan elke avond mee als het naar de Kerstman vliegt. Voorzie een leuke elfjesbrievenbus voor als deze tekeningen en boodschappen.

Ook in de klas kan het elfje gekke fratsen uithalen.

Zet het elfje aan de schildersezel met een penseel in de hand, een pot verf op de tafel en een schilderwerk op een groot papier. Wat heeft elfje nu gedaan?

Of giet een doos met blokken uit en maak een toren of bouwwerk naast elfje. Wie gaat dat nu opruimen?

Doe het elfje een shortje aan en zet hem in de speelgoedkeuken met potten en pannen aan het fornuis. had het elfje deze nacht zo een honger?

Neem een rol toiletpapier. Leg ze op een stoel en rol ze af tot aan de grond. Leg er in het midden een steun onder en laat het elfje eraf glijden. Dient toiletpapier daarvoor?

Zet het elfje voor de tv in het poppenhuis samen met de andere poppen. Wat is het daar gezellig.

Leg het elfje in je brooddoos tussen een boterham. Elfje gebruikt dit als bedje. Mag dat wel?

Elfje zit bij de verjaardagstaart met een feesthoedje op zijn hoofd. Is elfje jarig?

Elfje hangt in het gordijn van de klas. Wat wou elfje nu doen?

Elke ochtend kan je op deze manier ook een gesprek met de kinderen voeren over de situatie.

Ik verzeker je dat kinderen er verzot op zijn en elke dag vol ongeduld zullen staan trappelen om het elfje te zoeken en te kijken wat voor geks het elfje nu weer heeft uitgehaald.